احادیث امام محمد باقر (ع)

احادیث نقل شده از امام محمد باقر (ع)

خدا در روز قیامت نسبت به حساب بندگانش به اندازه عقلی که در دنیا به آنها داده است باریک بینی می کند انما یداق الله العباد فی الحساب یوم القیامة علی قدر ما اتاهم من العقول فی الدنیا (اصول کافی ج 1 /ص 12)

صبر کنید برگزاردن احکام شرع و شکیبایی ورزید در برابر دشمنتان و آماده و حاضر یراق باشید برای امامتان که در انتظار او هستید. اِصبِروا عَلی اداء الفَرائضِ، وَ صابِروعَدُوُّکُم ، وَ رابِطو امامَکُمُ المُنتَظَرِِ (غیبه النعمانی، ینابیع الموده)

بنده گناه مى‏کند و به سبب آن، روزى از او گرفته مى‏شود. اِنَّ الْعَبْدَ لَیُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیُزْوى‏ عَنْهُ الرِّزْقُ کافى، ج 2، ص 270، ح 8

خداوند عزوجل ، کسى را که در میان جمع شوخى کند ، دوست دارد به شرط آن‏که ناسزا نگوید اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ المُداعِبَ فِى الجَماعَةِ بِلارَفَثٍ کافى، ج 2، ص 345، ح 5

دانش بیاموزید که آموختن آن پاداش دارد و جستوجوی آن عبادت است. تَعَلَّمُوا العِلمَ فَإنَّ تَعَلُّمَهُ حَسَنَةٌ، وَطَلَبَهُ عِبَادَةٌ. بحار الأنوار، ج 78، ص 189

خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست مَا حَسَنَةُ الدُّنیا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِی (بحار الأنوار، ج46، ص 291)

رسول خدا (ص) فرمودند: خداوند دوست می دارد کسی را که با حیا، بردبار، پاکدامن، و باز ایستنده ی از حرام باشد قَالَ رَسُول اللهِ (ص): إنَّ اللهَ یُحِبُّ الحَییَّ الحَلِیمَ العَفِیفَ المُتَعَفِّفَی (جهاد با نفس، ح 257)

خداوند به وسیله تقوا بنده را حفظ می ‏کند از آنچه که عقلش به آن نمى ‏رسد و کور دلى و نادانى او را بر طرف مى ‏سازد اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یقى بِالتَّقوى عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ وَ یجَلّى بِالتَّقوى عَنهُ عَماهُ وَ جَهلَهُ (کافى، ج 8 ، ص 52، ح 16)

سخن طیب و پاکیزه را از هر که گفت بگیرید،‌ اگر چه او خود،‌ بدان عمل نکند. خُذُوا الکلِمَةَ اطَّیبَةَ مِمَّن قالَها و إن لَم یعمَل بِها (تحف العقول، ص391)

به مردم بگویید بهتر از آن چیزی که می خواهید به شما بگویند. قُولُوا لِلنّاسِ‌ أحسَنَ ما تُحِبُّونَ أن یقالَ لَکم. (محاضرات ج 1 ص 251)

بالاترین عبادت، عفت شکم و شهوت است افضل العبادة عفة البطن و الفرج (تحف العقول، ص 296)

خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند ما عَرَفَ اَللهَ مَن عَصاهُ. (تحف العقول ص294)

هیچ بنده ای عالم نباشد تا اینکه به بالا دست خود حسد نبرد و زیر دست خود را خوار نشمارد. لا یکونُ اَلعَبدُ عالِماً حَتّی لا یکونَ حاسِداً لِمَن فَوقَهُ و لا مُحَقِّراً لِمَن دُونَهُ. (تحف العقول ص293)

فضیلتی چون جهاد نیست ، و جهادی چون مبارزه با هوای نفس نیست لا فَضیلَةَ کالجِهادِ ، ولا جِهادَ کمُجاهَدَةِ اَلهَوی (تحف العقول ص 286)

خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمى‏رسد، حفظ مى‏کند و کوردلى و نادانى را از او دور مى‏نماید. اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ یَقى بِالتَّقْوى عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ یُجَلّى بِالتَّقْوى عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ کافى، ج 8، ص 52، ح 16

اسلام بر پنج پایه استوار شده است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت و به هیچ چیز به اندازه آنچه در روز غدیر به ولایت تاکید شده، ندا نشده است. بنی الاِسلام علی الخَمس الصَلوة و الزَکوة و الصَوم و الحَج و الوِلایَة‏و لَم یناد بشى‏ء ما نُودى بِالوِلایة یوم الغَدیر کافى 2، 21، ح 8

هر مؤمنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد، از انسانهای غافل شمرده نمی شود. ایما مؤمن حافظ علی الصلوات المفروضة فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلین ( وسائل الشیعه ، ج 3، ص 79 )

ظلم در دنیا همان ظلمتها و تاریکی های آخرت است. الظُلمُ فِی الدُّنیَا هُوَ الظُلُمَاتُ فِی الاَخِرَه. (جهاد با نفس، ح 733)

کسی که از روی بی میلی ،بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست. من ترک الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمین من غیر علة فلا صلاة له (امالی شیخ صدوق،ص290)

دانشمندی که از علمش سود برند ، از هفتاد هزار عابد بهتر است . عالم ینتفع بعلمه افضل من سبعین الف عابد (بحارالانوار،ج75 ،ص173)

بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید. قولوا للناس احسن ما تحبون ان یقال لکم (بحارالانوار،ج65،ص152)

هیچ کس از گناهان سالم نمی ماند ، مگر اینکه زبانش را نگه دارد. لا یسلم احد من الذنوب حتی یخزن لسانه (بحارالانوار،ج75،ص178)

نزدیکترین و سریعترین طاعت در ثواب ، پیوند با خویشان است. ان اعجل الطاعه ثوابا لصله الرحم (تحف العقول،ص303)

لبخند آدمى به روى برادر دینی ‏اش حسنه است تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ مشکاة الأنوار ، ص 316

هیچ قطره ای در نزد خداوند عزوجل دوست داشتنی تر و محبوب تر از قطره ی اشکهایی که در تاریکی شب و از خوف خدا با اخلاص کامل ریخته می شود نیست. ما مِن قَطرَةٍ احَبَّ الی اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِن قَطرَةٍ دُمُوعٍ فی سََوَادِ اللَّیلِ مَخَافَةً مِنَ اللهِ لا یُرادُ بِها غَیرُهُ (جهاد با نفس، ح 137 )

خداوند اهل مدارا است و مدارا را دوست دارد اِنَّ اللهَ رَفیقٌ یُحِبُّ الرِّفقَ (جهاد با نفس، ح 283)

چه نیکوست نیکی ها بعد از بدیها و چه زشت است بدیها پس از نیکی ها مَا اَحسَنَ الحَسَنَاتِ بَعدَ السَّیِّئاتِ وَ مَا اَقبَحَ السَّیِّئاتِ بَعدَ الحَسَنَاتِ (جهاد با نفس، ح 880)

بردبارى لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار. اَلحِلمُ لِباسُ العالِمِ فَلا تَعرَینَّ مِنهُ (کافى، ج 8، ص 55)

کسی به ولایت ما نمی رسد مگر با عمل شایسته و خودداری از گناه لا تُنالُ وِلایَتُنا الّا بِالعَمَلِ و َ الوَرَع (جهاد النفس،ص112)

دورترین مردم ار خداوند عزّو جل در روز قیامت سرکشانِ متکبّر هستند. الجَبّارونَ اَبعَدُ النّاس منَ اللهِ عزُّ و جلَّ یومَ القیامَةِ (جهادالنفس،ص254)

سخن نیک را از هر کسی ، هر چند به آن عمل نکند ، فرا گیرید . خذوا الکلمه الطیبه ممن قالها و ان لم یعمل بها (بحارالانوار،ج75،ص170)

هر چیزی قفلی دارد و قفل ایمان مدارا کردن و نرمی است ان لکل شیءٍ قفلاً و قفل الایمان الرفق (جهاد النفس، ح271)

همانا سخت ترین عبادت باز ایستادن از گناه است. اتَّقوا اللّهَ و صُونو دینَکُم بِالوَرَع (جهاد النفس،ح 188)

لبخند آدمى به روى برادر دینى‏اش حسنه است تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ مشکاة الأنوار ، ص 316

شیعه ما تنها کسى است که تقوا پیشه و مطیع خداوند باشد ما شیعَتُنا إلّا مَنِ اتَّقَى اللّهَ و أطاعَهُ تحف العقول، ص 295

حیا و ایمان به یک ریسمان پیوسته‏اند . چون یکى برود ، دیگرى نیز ازپىِ آن برود اَلحَیاءُ والإیمانُ مَقرونانِ فی قَرَنٍ فَإذا ذَهَبَ أحدُهُما تَبِعَهُ صاحِبُهُ الکافى، ج 2، ص 106

کبر و بزرگی نمودن(به منزله ی) مرکبی است که سوار خود را به سوی آتش می برد. الکِبرُ مَطَایَا النَّارِ (جهاد با نفس، ح 578 )

کسی که خشمش را از مردمان باز دارد خداوند نیز در روز قیامت عذابش را از او باز می دارد مَن کَفَّ غَضَبَهُ عن النّاس کَفَّ اللهُ عنهُ عَذابَ یومَ القِیامة (جهادالنفس،ح532)

هر که خدا را، آنگونه که سزاوار اوست، بندگى کند، خداوند بیش ازآرزوها و کفایتش به او عطا مى کند. من عَبَد الله حق عبادته آتاه الله فوق امانیه و کفایته (بحارالانوار،ج??ص???)

خداوند عزوجل کسی را که در میان جمع ، بدون ناسزاگویی شوخی کند ، دوست دارد . ان الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعه بلا رفث (کافی،ج2،ص663)

همانا خداوند انسان با حیا و بردبار را دوست دارد. إنَّ اللهَ یُحِبُّ الحَییَّ الحَلیمَ. (جهاد با نفس، ح259 )

با راست کردارى، خود را براى خدا بیاراى تَزَین للَّهِ‏ِ بِالصِّدقِ فِی الاعمالِ (تحف العقول، ص 285 )

در کار خود، [فقط] با کسانى مشورت کن که از خدا می ‏ترسند اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ (تحف العقول، ص 293)

با هوای نفسانی خود مبارزه کن همانگونه که با دشمنت مبارزه می کنی جَاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّک. (عیون اخبار الرضا2،ص51)

پشیمانی از گناه برای توبه کافی است کَفَی بالنَّدَم تَوبَهً. (جهاد النفس ح 770)

هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد. مَن تَوَکَّلَ عَلَى اللّه‏ِ لایُغلَبُ وَمَنِ اعتَصَمَ بِاللّه‏ِ لایُهزَمُ جامع الأخبار ص‏322

هیچ چیز نزد خداوند عزّوجلّ محبوبتر ازعملى نیست که بر آن مداومت شود ؛ هر چند اندک باشد. ما مِن شَیءٍ أحَبَّ إلَى اللّهِ عَزَّوجلَّ مِن عَمَلٍ یداوَمُ عَلَیهِ ، وإن قَلَّ الکافی : ج 2 ، ص 82 ، ح 3

صبر بر دو گونه است: صبر بر بلا که نیکو و زیباست و برترین این دو قسم پرهیز نمودن از حرامهای الهی است. الصَّبرُ صَبرانِ: صَبرٌ عَلی البَلاءِ حَسَنٌ جَمیلٌ وَ أفضَلُ الصَّبرَین الوَرَعُ عَن المَحارم. (جهاد با نفس ،ح 163)

هیچ عبادتی در نزد خدا برتر از ترک شهوات شکم و فرج نیست. مَا مِن عِبَادَة أفضَلَ عِندَ اللهِ مِن عِفَّةِ بَطن وَ فَرج. (جهاد با نفس ، ح205 )

هر که خوش نیت باشد ، روزی اش افزایش می یابد . من حسنت نیته ، زید فی رزقه (بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 175)

دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم. اعرف الموده فی قلب اخیک بما له فی قلبک (تحف العقول ، ص 304)

چیزی با چیزی نیامیخته است که بهتر از حلم با علم باشد. ما شیب شی ء بشی ء احسن من حلم بعلم (بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 172 )

اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبرى اسلامى). بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه. فروع کافى، ج 4 ص 62، ح 1

کسی که برایش مدارا تقسیم شده ایمان برای وی تقسیم گردیده مَن قُسِمَ لَهُ الرَّفقُ قَسِمَ لَهُ الإیمانُی (جهاد با نفس، ح 272)

دعا ، قضا را ـ گر چه حتمى و قطعى شده باشد ـ بر مى‏گرداند حضرت [براى تشبیه و بیان قضاى محتوم] انگشتانش را به هم چسباند الدُّعاءُ یَرُدُّ القَضاءَ ، وَقَد اُبرِمَ إبراما ـ وَضَمَّ أصابِعَهُ ـ الکافی : ج 2 ، ص 470 ح 6

باتقواترین مردم، کسى است که در آنچه به نفع یا ضرراوست،حق ‏رابگوید. اَتقَى النّاسِ مَن قالَ الحَقَّ فیما لَهُ وَعَلَیهِ؛ نهج الفصاحه

خداوند (در روز قیامت) از بندگانش به مقدار عقلى که به آنها داده بازخواست خواهد کرد. إنَّ اللّه‏ تَبارَکَ وَتَعالى یُحاسِبُ النّاسَ عَلى قَدر ما آتاهُم مِنَ العُقُولِ فِى الدُّنیا غررالحکم جلد2 - حدیث3260

مذاهب گوناگون شما را از راه به در نبرد، به خدا سوگند، شیعه ما نیست مگر کسى که از خداوندعزّوجلّ اطاعت کند. لا تَذهَب بِکُمُ المَذاهِبُ ، فوَاللّه‏ِ ما شِیعَتُنا إلاّ مَن أطاعَ اللّه‏َ عَزَّوجلَّ الکافی : ج 2 ، ص 73 ، ح 1

حریص به دنیا، همانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر دور خود مى ‏تند، خارج شدن از پیله بر او سخت‏تر مى ‏شود، تا آن‏که از غصه مى ‏میرد. مَثَلُ الْحَریصِ عَلَى الدُّنْیا مَثَلُ دودَةِ القَزِّ: کُلَّمَا ازْدادَتْ مِنَ القَزِّ عَلى نَفْسِها لَـفّـا کانَ أَبْعَدَ لَها مِنَ الْخُروجِ حَتّى تَموتَ غَمّا کافى، ج 2، ح 7

هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است لِکلِّ شَیءٍ رَبِیعٌ، وَرَبِیعُ القُرآنِ شَهرُ رَمَضَانَ کافی، ج2 ، ص 630

خود را در دنیا چنان منزل ده که گویى ساعتى در آن منزل دارى وسپس از آن کوچ می کنی فَانزِل نَفسَکَ مِنَ الدُّنیا کَمَثَلِ مَنزِلٍ نَزَلتَهُ ساعَةً ثُمَّ ارتَحَلتَ عَنهُ بحارالأنوار، ج 75، ص 165

خدا رحمت کند بنده ای را که علم را زنده می کند رَحِمَ اللهُ عَبداً اِحیاءَ العِلمَ (کافی ، ج 1 ، ص 41)

کسی به ولایت ما نمی رسد مگر با عمل (شایسته) و دوری از گناه لا تَنالُ وَلایَتُنا إلاّ بالعَمَل وَ الوَرَعی (جهاد با نفس، ح 199)

راستی که خداوند شخص بد زبان بیهوده گوی را دشمن می دارد إنَّ اللهَ یُبغِضُ الفَاحِشَ المُتَفَحِّشَ (جهاد با نفس، ح 677)

خداوند به هیچ عبادتی برتر از رعایت پاکی شکم و پاکی دامن عبادت نشده است مَا عُبدَ اللهُ بشَیءٍ أفضَلَ مِن عِفَّةِ بَطن ٍ وَ فَرج ٍ (جهاد با نفس، ح 207)

یکی از محبوبترین بندگان خدا در نزد خداوند کسی است که نیکوکار و بسیار توبه کننده باشد من أحَبِّ عِبادِ اللهِ إلَی اللهِ المُحسِنُ التَّوَّابُی (جهاد با نفس، ح 836)

پشیمانی از گناهان برای توبه کفایت می کند کَفَی بِالنَّدَم تَوبَة (جهاد با نفس، ح 770)